Marsipoda (Kahanggi)
Marsipoda (Kahanggi)
Tantangan Menulis Hari ke 63
#TantanganGurusiana90
Tutur poda napertama nagiot liginon ta ima namargorar "Kahanggi". Sasuai mai dohot filosofi ni halak hita, Kahanggi, Mora, Anak Boru. Natolu simanjujungon ma namanggomgom gom adat ni opputta mulai sian narobi, lopus mai tusadarion. Baik ia dinamarhuta (Marmasyarakat), soni juo di keluarga, natoluon nakkon na adong sanga aha sajo pe parkarejoan na. Mulai ma sian samenek menek na, lopus tu nagodang na. Hatolu na manggomgom adat istiadat, naso tola tinggal diparadaton.
Naidokkon kahanggi, adong mai tolu mocom. Sasuai dohot attusan na natoluon inda bisa morot sian paradaton, pada umum na kahanggion inda harus samarga, bisa sajo marbeda marga, sasuai dohot juguhan na masing masing. On ma natolu mocom i :
1. Kahangga Sabutuha
Naidokkon Kahanggi sabutuha, ima dongan sa ama dohot sa ina, dongan sa ama tai inda sa ina. Hadua na on leng didokkon mai kahanggi dongan sabutuha. Molo hita artihon "Sabutuha" asal hata na sian "Butuha" molo di Indonesia on "Perut". Molo "Sa" hanta bantu na maon, na pabuaohon "Bersama, satu, rap". Jadi molo hita tarik secara Bahasa Sabutuha artina "kahanggi samudar". Molo sian Istilah buse hita ligin, kahanggi Sabutuha on marmakna "Saudara kandung, Tiri". Kahanggi Sabutuha on madung pasti samarga, bope marlain ina. Tai rajuo doi kahanggi Sabutuha on marbeda marga.
Misalna, Maninggal Damang Kandung nia (Hita baen ma soni Si Merlep Hasibuan Guarna) damang nia on marmarga Hasibuan. Honok Lambat na Marbagas ma mulai dainang nia on guar na hita baen masoni Si Marlove Harahap, harana, sada ia maido tunas sian halak lahi napartama on. Namambuat na Parmarga Daulay, Honok lambat na adong ma daganak tubu sian Si Marlove dohot Parmarga Daulay I. Hita baen masoni gorar na si Marudut Daulay, jadi Markahanggi ma si Merlep Hasibuan dohot Marudut Daulay. Jadi kahanggi on inda terbatas dongan samarga sajo, sesuai dohot kondisi na ma attong, namun pengertian dasar na tetap doi kahanggion dongan samarga. Sanga idia sajo marsuo dongan samarga niba, kahanggi niba mai tutur adat na
2. Kahanggi SaHudon
Sahudon molo hita artihon "Hudon" Periuk di bahasa Indonesia na, alat marmasak indahan molo di hita on. Di zaman nasonnari, masongon na jarang manggunahon hudon, harana madung adong Magic cooccer. Serba listrik doma sudena, praktis doma sonnari. Ra mai daganak ta na sonnari inda tanda halei be hudon, balikkuhu, dangdang. Filosofi nion baen naidokkon hudon, inda selain, parmasakan na sada do, tai hasil nakaluar sian i ama nabahat. Soni juo mahita Jolma on, asal na sada tai madung manyebar bahat na. Soni juo di parmargaon, molo di halak hita Batak, asal na sian Si Raja Batak mamopar ma torus tu selatan.
Sasuai dohot pangartian dasar nai. Kahanggi Sahudon on, dongan samarga na tinggal disada luat, sanga pe marbeda luat, sabutuha on madung gomos mai samarga sudena, harana molo marbeda marga inda sahudon bei gorar na. Molo hita ligin, guna na di parhutaon dohot di paradaton, sarupo doi sabutuha dohot sahudon. Artina molo adong siriyaon sanga pe siluluton kahanggion manjadi pandukung utama na.
3. Kahanggi Pareban
Bagian na patoluon on, manjadi bagian na umum, artina Pareban on dalan na sian bagian adaboru. Sapambuatan iba dohot pareban i, umpamana. Mambuat boru Si Merlep boru Siregar, namarguar Marlove sian huta balian. Adong sada naditadohon ni si Marlove on margorar Marsahit Boru Regar. Sada waktu marbagas ma naditadohon ni si Marlove on tu Bayo Harahap, Margorar Marudut Nasution sian huta Siondop. Jadi markahanggi pareban ma Si Merlep dohot si Marudut.
Ima nadidokkon kahanggi Pareban, dalan na markahanggi halei sian pihak adaboru ma. Di siriaon sanga pe disiluluton leng nadohot doon kahanggi pareban mandokkon hata. Posisi ni halei sarupo mai dohot kahanggi sahudon, tartinggal marbeda saotik dohot kahanggi sabutuha, hira hira sakulit bawang nai, pandokkon ni umpama i. Leng sumolkot ma attong Kahanggi sabutuha, sian Kahanggi Pareban. Adong doi umpama ni adat, mandokkon "Molo marpareban rosu doi parkouman, leng na umjotjot ma Kahanggi sabutuha martokkari.
Salain Pareban, adong buse doi guar na Pamera. Molo Pamere on, Adong Anak Ni ni Merlep, Soni Juo anak nisi Marudut. Jadi anak ni halei on mar pamere ma gorar na, tai leng bisa juo doi manjadi kahanggi Pareban. Bope marbeda marga dohot marbeda tempat tinggal halei.
Soni ma natolu simanjujung on, namanjadi jagar jagar ni parhutaon. Natolu on, Kahanggi Sabutuha, Kahanggi Sahudon, Kahanggi Pareban. Songon bagas maon, rap marsitutupi idia sajo harejona, sanga pe sanga ise napunasa harejo, posisina maruba. Tar kacuali Kahanggi Pareban, molo i attong, leng Samarga nia ma dongan sabutuha nia, dohot sahudon nia. Posisi niba sesuai dohot waktu na ma, bisa manjadi Kahanggi Sabutuha, bisa manjadi Kahanggi Sahudon, Bisa juo manjadi Kahanggi Pareban.
Mudah mudahan marmanfaat di akka hita sasudena, molo adong nahurang tama dohot tupa, di attusan nami on, leng marguru manyapai mada koum nami, dihami on hahurang boto. Leng songon modom diaut mada koumku, marsipatama tamaan hita anso tupa dohot denggan. Ulang pola maralang niroha molo adong na manyalahi. Ulang mnjadi singotngot di bagasan ni Ipon, tukkol dibagasan ni ngadol. Ulang adong be Unjam namanjaiti, balok namangalotcing, tarsaima rakku hatana. Hami pette kritik dohot saran na.
Konten pada website ini merupakan konten yang di tulis oleh user. Tanggung jawab isi adalah sepenuhnya oleh user/penulis. Pihak pengelola web tidak memiliki tanggung jawab apapun atas hal hal yang dapat ditimbulkan dari penerbitan artikel di website ini, namun setiap orang bisa mengirimkan surat aduan yang akan ditindak lanjuti oleh pengelola sebaik mungkin. Pengelola website berhak untuk membatalkan penayangan artikel, penghapusan artikel hingga penonaktifan akun penulis bila terdapat konten yang tidak seharusnya ditayangkan di web ini.
Laporkan Penyalahgunaan
Komentar